آثار نماز جماعت
برپایى فریضههاى دینى به صورت دسته جمعى، غیر از پاداشهاى فراوانى که یاد شد، در زندگى فردى و اجتماعى امت مسلمان نیز، آثار مثبت و فراوانى دارد که به برخى اشاره مىشود:
1- آثار معنوى
بزرگترین اثر معنوى نماز جماعت، همان پاداشهاى الهى است که گفته شد. روایت است که شبى، على علیه السلام تا سحر به عبادت مشغول بود. چون صبح شد، نماز صبح را به تنهائى خواند و استراحت کرد.
رسولخدا صلى الله علیه وآله که آن حضرت را در جماعت صبح ندید، به خانه او رفت. حضرت فاطمهعلیها السلام از شب زندهدارى على علیه السلام و عذر او از نیامدن به مسجد سخن گفت. پیامبر فرمود: پاداشى که بخاطر شرکت نکردن در نماز جماعت صبح، از دست على علیه السلام رفت، بیش از پاداش عبادت تمام شب است.(1) رسول خدا صلى الله علیه وآله فرموده است:
«لانْ اُصَلّىَ الصُبَح فى جَماعةٍ اَحَبُّ اَلىَّ مِنْ اَنْ اُصَلّىَ لَیْلَتى حَتّى اُصْبحَ»(2) اگر نماز صبح را به جماعت بخوانم، در نظرم محبوبتر از عبادت و شب زنده دارى تا صبح است.
بخاطر همین فضیلت و پاداش هاست که اگر تعداد نمازگزاران از ده نفر بیشتر شود، اگر تمام آسمانها کاغذ، و دریاها مرکّب و درختها قلم شود و فرشتگان بنویسند، پاداش یک رکعت آنرا نمىتوانند بنویسند.(3)
و نماز جماعت با تأخیر، بهتر از نماز فراداى در اوّل وقت است.(4)
2- آثار اجتماعى
نماز جماعت، مقدمه وحدت صفوف و نزدیکى دلها و تقویت کننده روح اخوّت است. نوعى حضور و غیاب بىتشریفات، و بهترین راه شناسائى افراد است.
نمازجماعت، بهترین، بیشترین، پاکترین وکمخرجترین اجتماعات دنیاست ونوعى دید وبازدید مجّانى وآگاهى از مشکلات و نیازهاى یکدیگر وزمینهساز تعاون اجتماعى بین آحاد مسلمین است.
3- آثار سیاسى
نماز جماعت، نشان دهنده قدرت مسلمین و الفت دلها و انسجام صفوف است.
تفرقهها را مىزداید، بیم در دل دشمنان مىافکند، منافقان را مأیوس مىسازد، خار چشم بدخواهان است.
نماز جماعت، نمایش حضور در صحنه وپیوند «امام» و «امّت» مىباشد.
4- آثار اخلاقى، تربیتى
در نماز جماعت، افراد در یک صف قرار مىگیرند و امتیازات موهوم صنفى، نژادى، زبانى، مالى و... کنار مىرود و صفا و صمیمیّت و نوعدوستى در دلها زنده مىشود و مؤمنان، با دیدار یکدیگر در صف عبادت، احساس دل گرمى و قدرت و امید مىکنند.
نماز جماعت، عامل نظم و انضباط و وقتشناسى است.
روحیه فردگرایى و انزوا و گوشهگیرى را از بین مىبرد و نوعى مبارزه با غرور و خودخواهى را در بر دارد.
نماز جماعت، «وحدت» در گفتار، جهت، هدف و امام را مىآموزد و از آنجا که بایَد پرهیزکارترین و لایقترین اشخاص، به امامت نماز بایستد، نوعى آموزش و الهام دهنده علم و تقوا و عدالت است.
نماز جماعت، کینهها و کدورتها و سوءظنّها را از میان مىبرد و سطح دانش و عبودیّت و خضوع را در جامعه اهل نماز، افزایش مىدهد.
به خاطر این همه آثار است که به نماز جماعت، آن همه توصیه شده است. حتى نابینایى وقتى از حضور پیامبر، اجازه خواست که به مسجد نیاید، آن حضرت فرمود: از خانه تا مسجد، ریسمانى ببندد و به کمک آن، خود را به نماز جماعت برساند.(5) و نیز نابینایانى که اجازه ترک شرکت در نماز خواستند، رسول خدا صلى الله علیه وآله اجازه نفرمود.(6)
از طرف دیگر، برخورد شدید نسبت به کسانى که به نماز جماعت اهمیّت نمىدهند، نشان دیگرى بر اهمیّت و سازندگى آن است. در حدیث است که به چنان کسان، همسر ندهید(7) و معرّف آنان نشوید.(8)
1) سفینة البحار، ج 1، جماعت.
2) کنزالعمال، ج 8، حدیث 22792.
3) توضیحالمسائل امامقدس سره، مسئله 1400.
4) توضیحالمسائل امامقدس سره، مسئله 1402.
5) وسائلالشیعه، ج 5، ص 377.
6) کنزالعمال، ج 8، ص 255.
7) سفینةالبحار، ج 1، جماعت.
8) همان مدرک.
