روزى رسول اکرمصلى الله علیه وآله نماز صبح را با جماعت خواندند، ولى دیدند امروز علىعلیه السلام به مسجد نیامده است. حضرت، در خانه على رفتند و پرسیدند چرا او در جماعت شرکت نکرده است؟!
فاطمهعلیها السلام گفت: على دیشب تا صبح مناجات داشت و صبح از خستگى نمازش را در منزل خواند.
حضرت فرمود: به او بگوئید به جاى مناجات طولانى مقدارى بخوابد ولى نماز جماعت صبح را از دست ندهد.
آرى، خوابى که مقدّمه جماعت باشد، بهتر از مناجاتى است که حال جماعت را از بین ببرد.
یکصد و چهارده نکته درباره نماز
در آیه 102 سوره نساء مىخوانیم: اى پیامبر! هرگاه در میان رزمندگان بودى نماز به پا دار، ولى چون دشمن مسلّح در برابر شماست، اوّلاً همه به تو اقتدا نکنند. ثانیاً کسانى که اقتدا مىکنند مسلّح باشند ورکعت دوّم را براى خودشان سریع تمام کرده وبروند جاى دسته دیگر وآن دسته دیگر در رکعت دوّم به تو اقتدا کنند که هم جماعت تعطیل نشود و هم از دشمن غفلت نشود و هم میان سربازان اسلام تبعیض صورت نگیرد. مسلمانان باید در تعویض شیفت و جابهجا شدن نیروها چنان سریع عمل کنند که به رکعت دوّم برسند ضمناً باید سربازان قبل از نماز با وضو باشند و احکام نماز در حال جنگ را بدانند و اینکه در صحنه جنگ، دو رکعتى است.
چنانچه براى امام جماعت حالتى پیش آید که نتواند به نماز ادامه دهد، یکى از کسانى که پشت سر او در نزدیکى او هستند در همان حال امامت را به عهده مىگیرد و این نشانگر آن است که برنامههاى اسلامى با رفتن یک فرد نباید بهم ریزد، بلکه باید تشکیلات و نظام چنان پایهگذارى و برنامهریزى شود که هرگاه فردى رفت نظام از هم نپاشد و تشکیلات همچنان پا بر جا باشد. مهمّ، تداوم راه است، هر چند پیشوا عذرى پیدا کند.
یکصد و چهارده نکته درباره نماز
«رجال لا تلهیهم تجارة ولا بیع عن ذکر اللّه»(1)
قرآن از کسانى که هنگام اذان، کار و کسب را رها مىکنند ستایش کرده است.
به خصوص در روز جمعه سفارش شده که معامله را رها کنید: «و ذرواالبیع» وپس از پایان نماز جمعه، به سراغ کار و درآمد بروید: «فانتشروا فى الارض وابتغوا من فضل اللَّه»(2)
رئیس جمهور شهید ایران مرحوم رجائى مىفرمود: به نماز نگوئید کار دارم، به کار بگوئید نماز دارم.
یکى از ادیانى که نامشان در قرآن آمده، «صابئین» هستند که به حضرت یحیى گرایش دارند وبراى ستارگان تأثیرى قائلند. نماز و مراسم ویژهاى دارند و هنوز در خوزستان گروهى از آنان هستند.
این فرقه، رهبرى دانشمند ولى مغرور داشتند که بارها با امام رضاعلیه السلام گفتگو کرد، ولى زیر بار نمىرفت.
در یکى از جلسات، امام رضا علیه السلام استدلالى کرد که او تسلیم شد و گفت: اکنون روح من نرم شده حاضرم مکتب تو را بپذیرم، ناگهان صداى اذان بلند شد، امام رضاعلیه السلام جلسه را ترک کرد، مردم گفتند: فرصت حساسى است، چنین فرصتى پیش نمىآید، امام فرمود: اوّل نماز!
شیوه تدریجى در آموزش وتربیت، شیوهاى است که در اسلام به ویژه در عبادات، مورد توجّه بوده است.
روایات تربیتى اسلام دستور مىدهد: کودک را سه سال آزاد بگذار، پس از سه سال، جمله «لا اله الاّ اللَّه» را به او تعلیم بده.
بهترین چیزى که سجده بر آن سفارش شده، خاک کربلا و تربت امام حسین علیه السلام است. امام صادقعلیه السلام هنگام سجده پیشانى مقدّسش را بر خاک کربلا مىگذاشت. براى همراه داشتن تسبیح تربت امام حسین نیز روایاتى وارد شده است تا آنجا که همراه داشتن آن مثل گفتن سبحان اللَّه است و سجده بر مهر آن سبب کنار رفتن پردهها و قرب بیشتر به ذات مقدّس خداوند است.(1)
در بزرگترین سوره قرآن که سوره بقره است، سخن از نماز است «یقیمون الصلوة» متّقین نماز به پا مىدارند.
در کوچکترین سوره قرآن نیز از نماز یاد شده است «فصلّ لربّک وانحر» اکنون که ما به تو کوثر و خیر زیاد دادیم پس براى پروردگارت نماز بخوان و شترى نحر نما.
در آیه 78 سوره اسراء که به زمان نماز اشاره کرده، مىفرماید: «اقم الصلوة لدلوک الشمس الى غسق اللّیل و قرآن الفجر انّ قرآن الفجر کان مشهودا» از اوّل ظهر تا نیمه شب(1) چهار نماز ظهر وعصر ومغرب و عشا باید خوانده شود و مراد از «قرآن الفجر» همان نماز فجر است که به گفته روایات، فرشتگان شب و روز بر انجام آن شهادت مىدهند. در این آیه به جاى «صلوة الفجر» عبارت «قرآن الفجر» آمده است.
